2021 is ingewijd met de veel besproken Jupiter-Saturnus conjunctie. Deze conjunctie viel precies op de midwinter sollitude op 21 december op 0 graden Waterman. Zoals bij veel conjuncties van deze planeetreuzen wordt ook over deze vrij veel ophef gemaakt. Ze zouden een grote veranderingen in luiden, maar de veranderingen zijn meestal niet zo heel groot. Ze geven wel een tendens aan. Een tendens van 20 jaar, zo’n conjunctie komt namelijk om de 20 jaar voor.

Jung verwijst er in Aion naar dat de Jupiter-Saturnus conjunctie altijd op belangrijke historische gebeurtenissen wijzen. Hij heeft in Aion een aantal geschriften besproken waarin deze conjunctie aan bod komt. We vergeten nog wel eens dat voor de 17de eeuw astrologie een onderdeel van de wetenschap was, en dat de planeetstanden altijd werden bekeken vanuit de manier waarop ze ons beïnvloeden.

Ster van Bethlehem

Er bestaan 4 soorten Jupiter-Saturnus conjuncties. De Conjunctio Minor, die ieder 20 jaar plaats vindt, de Conjunctio Magna die iedere 60 jaar plaats vindt, de Conjunctio Mayor die één keer in de 240 jaar plaatsvindt en ten slotte de Conjunctio Maxima die één keer in de ongeveer 800 jaar plaatsvindt. Over deze laatste heeft Jung het in Aion.[1]

Deze huidige conjunctie is een conjunctie Mayor, die dus het begin van een cyclus van 240 jaar aangeeft. Dat deze nu in de krachten een “grote conjunctie” genoemd wordt heeft niets te maken met de voorgaan terminologie, maar heeft een astronomische betekenis. De beide gasreuzen staan letterlijk dicht bij elkaar waardoor ze voor het blote oog op één felle ster lijken.[2] Omdat ze precies op 21 december deze conjunctie vormen wordt hij vergeleken met “de ster van Bethlehem”. Van de ster van Bethlehem wordt ook gezegd dat het een Jupiter Saturnus conjunctie was die in Vissen viel in het jaar 7[3] voor Christus. In Aion haalt Jung deze datum aan als het werkelijke geboortejaar van Christus.  

De mythologische strijd van Jupiter en Saturnus

Dit over de astronomische kant, maar wat geven deze conjuncties nu eigenlijk astrologisch aan? In de mythologie is Kronos of Saturnus een titaan die zijn kinderen één voor één bij de geboorte verzwelgt uit angst om door een van zijn kinderen van zijn troon gestoten te worden. Het is Zeus of Jupiter die niet opgegeten wordt en Saturnus later doodt en zijn broers en zusters uit zijn buik verlost en zo het Godenrijk op de Olympus schept. Het gaat hier om de aloude patriarchale vader zoon strijd.

In de astrologie is Saturnus, de oude vader tijd die over de regels en wetten heerst en kijkt of die nageleefd worden. Jupiter is een veel nieuwsgieriger planeet in de astrologie. Hij kijkt naar de toekomst, durft risico’s te nemen en wil zichzelf en anderen ontwikkelen. We zien hier twee tegengestelde principes. Een conservatieve en een progressieve richting. Saturnus is behoudend, Jupiter is vernieuwend. De Jupiter Saturnus conjunctie kunnen we dan ook eerder als een botsing dan als samenwerkingsverband zien.

De Jupiter Saturnus conjunctie geeft dus aan dat de vader plaats moet maken voor de zoon. Dat oude gewoonten (Saturnus) herzien moeten worden om vervangen te worden door nieuwe denkbeelden en ideeën (Jupiter). Daarom werd deze conjunctie altijd gezien als belangrijk, ze kondigde een nieuwe orde (Jupiter) aan, hoe klein die vaak ook is. Een orde die in eerste instantie op weerstand (Saturnus) stuit. Hoe deze nieuwe orde er uitziet heeft met het teken te maken waarin de conjunctie plaatsvindt. Dat is dit keer in Waterman.

Waterman tijdperk

Het boek van Jung “Aion” is een onderzoek van hem naar het zogenaamde Vissentijdperk, waarin wij ons de afgelopen ongeveer 2400 jaar bevonden hebben. Figuren als o.a Boeddha, Christus en Mohammed, maar ook Plato en Pythagoras worden gezien als de voorbereiders van deze Aion (tijdperk). Zo weten we ook dat dit Vissentijdperk overgaat in het Watermantijdperk.[4] Deze twee tijdperken hebben een overlap van een paar honderd jaar en is een tijd waarin het oude plaats moet maken voor het nieuwe. 

In de bijbel wordt dit “de eindtijd” genoemd, maar het is een overgangstijd die gezien vanuit de mens die zich vast wil houden aan oude structuren ook als het einde ervaren kan worden. Dat is misschien waarom veel mensen zo bang zijn en dat is ook begrijpelijk omdat het een tijd is waarin veel strijd  plaatsvindt. Immers twee Aionen of tijdperken botsen op elkaar en het is alsof we in een relatief korte tijd een andere kant op worden gestuurd. 

In Vissen was de kudde belangrijk die de herder volgde, de koning die zijn volgzame onderdanen had. God die zijn trouwe gelovigen had die kritiekloos opvolgde wat hen door de kerk werd opgedragen. Het is niet alleen de tendens in het Christendom of de Islam, maar we zien die tendens in de hele wereld terug. Een land heeft een leider en die bepaalde met een klein aantal mensen wat er moest gebeuren. 

Waterman daarentegen heeft een heel andere energie. Dit teken staat voor het belang van de groep, niet de kudde, maar van een groep waarin ieder individu zijn functie heeft. De Waterman ziet iedereen als gelijk maar niet hetzelfde. In het teken Waterman heeft iedereen zijn eigen verantwoording, op deze manier kan iedereen bijdragen aan het doel van de groep. Is iets anders dan een kudde die niet zelf nadenkt en achter een leider aanloopt, of dat nou God, een politicus of een goeroe is. In Waterman moeten we onze eigen “God” of “Ik” vinden. Dat moet Jung hebben aangesproken, want dat is wat hij ook in zijn “Rode Boek” schrijft. We moeten niet nabootsen, maar onze eigen weg vinden en begaan, alleen dan vinden we onze bestemming.[5] Het hele begrip van het Zelf is collectief en spreekt niet meer over individuen. Het is ook niet voor niets dat de eerste afbeelding van Jung in het Rode boek een grote ster op de overgang van Vissen Waterman laat zien (zie afbeelding hiernaast).   

In het nieuwe testament verwijst Christus letterlijk naar de Waterman. Hij zegt zijn discipelen dat hij samen met ze wil eten en dat de plek ze wordt aangegeven door een waterdrager die ze moeten volgen. Daar vindt dan wat later blijkt het laatste avondmaal plaats. Het laatste avondmaal van de 12 discipelen rond Christus, waarin ze zijn bloed als wijn drinken en zijn lichaam als brood eten is een mooi symbool voor het Zelf, het collectief waarin we allemaal onze eigen plek hebben. Jung heeft deze koppeling nooit gemaakt, maar hij gaat in Aion uitgebreid in op het symbool van Christus als het Zelf.

We kunnen wel zeggen dat we in het begin van Waterman aan het komen zijn. De globalisering door middel van internet, de vorming van een verenigd Europa en noem maar op zijn tekenen van het nieuwe tijdperk. De hele opkomst van de technologie de laatste 150 jaar verwijst naar Waterman, want Waterman is een denkteken, het hoort zoals we niet zouden denken bij lucht. De Waterman behoort tot het denktype in tegenstelling tot Vissen dat tot het Voeltype behoort.

Bij de opkomst van de technologie hoort een schaduwzijde waar we dan ook meteen mee geconfronteerd worden: Het milieu. Het denken kan van alles uitdenken, maar dat gaat ten koste van onze natuur. Dus dit is denk ik ook een belangrijk thema van het Waterman tijdperk, dat we weliswaar een samenleving krijgen die technisch en wetenschappelijk heel veel kan bereiken, maar dan alleen als we contact blijven houden met de natuur buiten ons maar ook in ons. Omdat Waterman zo bezig is met gelijkheid is dit ook een tijd waarin naar gelijkheid gestreefd wordt. Het teken Vissen bestaat uit 2 vissen die ieder een andere kant opzwemmen. Zij staat dus voor de dualiteit die de mens in zichzelf ervaart, welke de afgelopen 2000 jaar tot uiting kwam via de scheiding tussen goed en kwaad, man en vrouw of moeten we zeggen tussen licht en donker: bewuste en onbewuste. Dus door onze onbewuste natuur te erkennen en er zorg voor te dragen zullen we ook voor onze planeet moeten zorgen. Dat is misschien de taak voor de komende 2000 jaar, zou mooi zijn. 

Dat er bij zo’n overgang veel strubbelingen zijn is duidelijk en ook vandaag de dag te ondervinden. Zoals ik net aangaf geeft de Jupiter-Saturnus conjunctie een botsing tussen twee stromingen aan, een oude en een nieuwe. Saturnus zou dus meer op het Vissen tijdperk reageren, omdat dit de oude energie is waarmee we 2000 jaar geleefd hebben en Jupiter op de Waterman energie van gelijkheid en eigen verantwoordelijkheid.

Naar mijn idee is het ontstaan van zoveel populisten op dit moment hier een gevolg van. Zij vertegenwoordigen misschien de stem van de behoudende mens die wil houden wat ze hebben. Een veilig land waarin alles onder leiding van het gezag staat,  geen inmenging van nieuwe rassen, het zoveel mogelijk behouden van je eigen cultuur en lands identiteit en noem maar op. Dit wordt ook wel de behoefte aan veiligheid genoemd en het gaat om het behouden van het oude bekende. En dat is natuurlijk ook belangrijk om ons veilig te voelen, maar de tijdsgeest wil iets anders. Die forceert ons met een andere blik te kijken. Om zelf nieuwe keuzes te maken en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen. We kunnen de globalisering met alle gevolgen van immigratie en vermenging van mensen, religies en culturen niet meer tegen houden. Het gebeurt en we proberen er iets aan te doen, maar het lukt niet. De energie van het Watermantijdperk is niet te keren, en in deze barensweeën moeten we proberen ons hoofd boven water te houden. Dat geldt voor heel veel mensen, zij zijn bang voor wat ze te wachten staat.

Saturnus vertegenwoordigd dus de stem van de mens die het oude wil behouden, maar we kunnen ook zeggen dat deze conservatieve planeet de behoefte uitdrukt om niet te snel te gaan. Saturnus wordt ook vaak als de schaduw gezien, dat deel dat verdrukt is en je zou kunnen zeggen dat de zogenaamde populisten deze schaduw vertegenwoordigen. Ik denk dat het heel belangrijk is naar deze stem te luisteren om het kind niet met het badwater weg te gooien. Het is belangrijk bij veranderingen altijd contact te houden met datgene waar ze uit voortkomen. Er is dus niets mis met vraagtekens te zetten bij vernieuwing en niet meteen het oude af te wijzen. De Brexit is daar zeker ook een voorbeeld van. Terug naar de Jupiter-Saturnus Conjunctie in Waterman. Het is ook nog eens op de nulde graad van Waterman, wat dus het begin van Waterman aangeeft.[6] 

De Jupiter Saturnus conjuncties van de afgelopen 2 eeuwen

Afgezien dat we iedere 20 jaar een Jupiter Saturnus conjunctie hebben; de zogenaamde Conjunctio Minor, kennen we ook de cyclus van ongeveer 200 jaar (de Conjunctio Mayor). Gedurende deze cyclus vallen de kleinere conjuncties in één element. Dat is de afgelopen 200 jaar in een Aarde element geweest. Laten we hier de conjuncties op een rij zetten. (zie tabel hieronder)

We zien hier dat al in 1842 de Jupiter Saturnus conjuncties in het element Aarde vielen en dat deze  in 1980 even met het Lucht-element flirt, daarna in 2000 weer in Aarde valt om vervolgens vanaf nu de komende 200 jaar in Lucht te vallen. Dat maakt deze conjunctie belangrijker dan de voorgaande Jupiter Saturnus conjuncties.

Het Aarde element is gericht op vorm en structuur en deze 8 conjuncties hebben zich daarom met name op het gebied van politieke structuren en het materiële geuit. Opvallend is dat ten tijde van de eerste conjunctie in Aarde (Steenbok) in 1842 de eerste olie boringen waren. We weten hoe belangrijk de olie de afgelopen 200 jaar is geweest voor onze economie en de machtsverhoudingen. Toen de conjunctie in de jaren 60 en 70 weer in Steenbok viel, was er sprake van een opbouwen van een politieke macht in het westen, met de nadruk op de machtsverhoudingen tussen oost en west, de zogenaamde koude oorlog. Structurele macht en het streven naar economische structuren hoort bij Steenbok. Daar kwam een eind aan toen de conjunctie in 1980 in Weegschaal, een Lucht teken kwam te staan. 

De jaren 80-90, de conjunctie in Lucht

Het Lucht element staat het dichtst bij de mens en bij onze intermenselijke verhoudingen. Lucht hoort bij denken. Het denken onderscheidt de mens van het dier en dat maakt dat dit element ook het dichtst bij de mens staat.  

Toen in 1980 de Jupiter Saturnus conjunctie in Weegschaal kwam te staan vond er dus al een overgang plaats van een materialistische oriëntatie (Aarde) naar een meer mensgerichte (Lucht) oriëntatie. Bij Weegschaal gaat het over intermenselijke verhoudingen, met name de één op één relatie, de ik en de ander. Deze verhouding kenmerkt zich door gelijkheid. We zien in de jaren 80 in de politiek dat de koude -oorlog meer op scherp kwam te staan. De Jupiter Saturnus conjunctie duurt dus 20 jaar, maar daarvan is het eerste decennium de opbouwfase, het tweede deel is een uitwerkingsfase. Dan wordt datgene wat in de eerste 10 jaar is opgebouwd verder uitgevoerd en meer gebalanceerd. Toen in 1989 de Berlijnse muur viel kwam er een einde aan het gespleten machtsfront oost en west en werd Duitsland weer een eenheid. Daarmee kon de Europese unie verder groeien met landen uit het voormalig Oostblok. De EU kreeg nog meer vorm eind jaren 90 door het invoeren van de Euro. Daarmee had de Weegschaal energie, van samenwerking en verenigen, vorm gekregen.

Kijken we naar de energie bronnen, dan zien we ook vanaf de jaren tachtig letterlijk een verschuiving van Aarde naar Lucht: we zien dat de aardolie steeds meer vervangen gaat worden door wind en zonnen-energie.

Ook op het gebied van individuele relaties zien we in de tachtiger jaren ook een verandering. Het scheidingspercentage ging vergeleken met de jaren zeventig aanzienlijk omlaag, maar het huwelijk was niet meer de enige manier waarop mensen samen konden leven. Hiermee gepaard gingen de veranderingen in vrouwen- en gay-rechten. Er werd toen een aanzet gegeven voor gelijkheid; meer gelijkheid van mannen en vrouwen op de werkvloer bijvoorbeeld.

De vreselijke HIV epidemie die in de jaren tachtig duizenden vooral jonge gay-mannen het leven kostte droeg juist, door de vooroordelen die in eerste instantie heersten bij tot de sfeer van tolerantie naar seksueel anders geaard zijn. Dat ging niet zonder slag of stoot, maar daar zien we de strijd tussen het oordeel van Saturnus in Weegschaal: “HIV is een straf van God voor de Homo’s”, en de tolerantere Jupiter die nieuwe relatie mogelijkheden ziet. Het eerste Homo-huwelijke vond plaats aan het einde van deze twee decennia in Amsterdam op 1 april 2001. 

De eerste 2 decennia van 2000, de conjunctie in het Aarde element

Die jaren tachtig was een eerste flirt met het Lucht element, de verandering in intermenselijke verhoudingen. Zoals in de tabel te zien is valt de Jupiter Saturnus conjunctie op 28 mei 2000 weer in het Aarde element, maar voor de laatste keer, nu in het Aarde-teken Stier.

Het lijkt er wel op dat alles wat in die tijd daarvoor “uitgedacht (Lucht) is”, weer vorm moest krijgen in het Aarde element van Stier. Stier als vormteken is daar uitermate geschikt voor. Het is een rustig consoliderend teken. Het is ook een teken dat met geld en materie te maken heeft en we zien dat de economie aanzienlijk stijgt in het nieuwe millennium. Het materiële teken Stier houdt van genieten en gemak en we zien ook dat de technologie (dat met de opkomst van de energie van het Waterman tijdperk te maken heeft) steeds meer gadgets voortbrengt. De computer en de mobiele telefoon zijn steeds weer aan vernieuwing toe, er komen steeds weer leukere en snellere producten op de  markt. De laatste 20 jaar wordt gekenmerkt door een toenemende materialistische instelling. Geld speelde een belangrijke rol, het invoeren van de nieuwe munt-eenheid en de financiële crises in 2009 niet te vergeten. De koopkracht ging aanzienlijk omhoog, waardoor er veel gekocht werd. Daarnaast was er grote belevings behoefte; te feesten, uit eten te gaan, verre reizen te maken. Beleven, genieten en begeren zijn eigenschappen van het sterrenbeeld Stier. De corona pandemie heeft dit nu aan het eind van deze Jupiter-Saturnus cyclus in Stier gestopt. De behoefte aan samenwerking en samen delen speelt nog steeds wel een rol, maar materiële zekerheid nog veel meer. In de jaren 80-90 was er vanuit de Weegschaal heel veel aandacht voor ongelijkheid tussen de arme en de rijkere landen, dat is in de afgelopen 20 jaar weggezakt. Dit onderwerp staat blijkbaar niet meer boven aan onze agenda, ondanks dat er nog miljoenen mensen onder de armoede grens leven.

Nu zijn we aan het einde gekomen van de afgelopen materiële 20 jaar en verlaat de Jupiter Saturnus conjunctie sequentie het materiële element en gaat nu voor 200 jaar het element Lucht in, met te beginnen in Waterman. 

De huidige conjunctie in Waterman

Waterman zal voortzetten wat in de jaren 80-90 al is ingezet. Intermenselijke verhoudingen zijn ook in Waterman van belang, alleen dan meer op groeps- of landsniveau. Omdat we steeds meer in het zogenaamde Watermantijdperk komen zal dit alleen maar versterkend werken.

Het plannen, in kaart brengen en vooruitzien maken dat Waterman een politiek teken is. Er zullen daarom waarschijnlijk op politiek gebied grote hervormingen plaatsvinden, met name waar het om verenigen en samenleven gaat. Het omgaan met discriminatie en het immigratie beleid zal een nog grotere rol gaan spelen. Zoals we al zagen vertegenwoordigd Saturnus de groep die alles wil behouden zoals het is. Deze groep zal zich sterk verzetten en proberen de globalisatie tegen te houden. De Brexit is daar een goed voorbeeld van. Daardoor zal, denk ik, de structuur van het Europese parlement veranderen. Het nu nog logge apparaat waarbij alles vanuit Brussel wordt beslist zal waarschijnlijk veel doorzichtiger worden en dichter bij de mensen komen te staan, zodat we ook op lokaal niveau sneller kunnen beslissen wanneer nodig.

Het is niet voor niets dat het tijdperk van de materialistische “bully” Trump[7] nu juist overgaat naar een zoals het er nu uitziet een multiculturele Biden. Het hele “Black Lives Matter” uit de USA is  al een voorloper van een meer tolerante verhouding tot elkaar. Ook het anders geaard zijn heeft zijn intrede al gedaan door niet alleen te accepteren dat we seksueel anders geaard kunnen zijn, maar dat we niet specifiek tot één gender behoren en dat daar allerlei vormen in kunnen zijn. Dit is echt de Waterman die buiten de gebaande paden denkt. Eén van onze studenten zei over deze conjunctie: “Welkom in the age of A-queer-ius”.

En dan niet te vergeten, hoe kunnen we het vergeten op dit moment, de Covid Pandemie. Hoe zal deze uitwerken in deze nieuwe conjunctie in Waterman? Laten we hopen dat we binnen niet al te lange tijd allemaal gevaccineerd zijn. De vraag is wat de pandemie voor sporen achter heeft gelaten in onze onderlinge verhoudingen en hoe die gaan uitwerken? We zagen al dat er door de pandemie dingen op scherp gezet worden.

Verschillende groeperingen komen tegenover elkaar te staan. De landen die door populisten geregeerd worden gaan in eerste instantie voor het belang van de economie tegenover andere landen die de volksgezondheid meer voorop stellen. We kunnen zeggen dat de invloed van Stier en Waterman hier op elkaar botsen. Saturnus vertegenwoordigt de groep die op de vorige conjunctie, in de materiële Stier reageert en Jupiter de mens gerichte Waterman groep.  

Waterman zorgt er voor dat ieder mens zich in de groep precies tot de ander verhoudt zodat hij zijn talenten voor het belang van de groep optimaal kan gebruiken. Dit is natuurlijk een ideaal beeld. We hebben hier te maken met Saturnus, die conservatief is en teruggrijpt op het individuele, onze eigen cultuur en onze wortels. Deze staat tegenover Jupiter die verder wil reiken en collectief samen wil werken.

Saturnus in Waterman heeft een laten we zeggen dogmatisch mensbeeld. Zolang de mens dezelfde oorsprong heeft is het goed. Dit is een afgescheiden gevoel van groepsverbondenheid. Jupiter die de nieuwe visie naar voren brengt is voor een groepsverbondenheid die over de grenzen, culturen, religies en dergelijk reikt.

Zo zullen afgescheiden groeperingen door de tijdsgeest van de Waterman gedwongen worden zich aan te passen aan een groter geheel. De kerk in Nederland zou wel eens haar grondwettelijke bescherming kunnen verliezen. Ook het Israëlisch vraagstuk bijvoorbeeld zal in de Waterman meer op scherp komen te staan. Wat we zullen zien is dat grenzen steeds meer open gaan of dat nu idealistische-, culturele- of landsgrenzen zijn. De tijdsgeest dwing ons tot globalisatie, maar wel een globalisatie met behoud van eigen wortels, gewoonten en landsaard (Saturnus).

Deze conjunctie zal ook een positieve invloed hebben op de vooruitgang van techniek en wetenschap. Daarnaast denk ik dat de Waterman invloed ook een positieve uitwerking zal hebben op het klimaat beleid. Ook dit is iets wat we alleen kunnen doen wanneer alle landen zich samenvoegen. De gezondheid van onze planeet hangt nauw samen met de gezondheid van alle mensen én met de eerlijke verdeling van onze grondstoffen en voeding. Deze zijn er genoeg, maar moeten beter gedistribueerd en verdeeld worden. Dit kan alleen maar als we ons eigen belang opzij zetten en het belang van de planeet en datgene wat daarop leeft voorop stellen. Dit heeft alles te maken met het bewerkstelligen van een intermenselijk contact op grote schaal, maar met behoud van onze eigen natuur. Welkom in “the age of Aquarius”.     

NOTEN:

[1] Conjunctio Minor is de gewone J-S conjunctie, die iedere 20 jaar voorkomt, ongeacht het teken waar de planeten in staan. Conjunctio Magna is de J-S conjunctie die na 60 jaar weer in hetzelfde teken valt. Bijvoorbeeld de huidige conjunctie valt nu 0 graden Waterman en over 60 jaar (2080) valt deze weer in waterman, op 11 graden Waterman. Conjunctio Mayor gaat over het element waarin de J-S valt. Deze conjuncties vallen gedurende ongeveer 240 jaar in hetzelfde element. We noemen het een Conjunctio Mayor wanneer hij na 240 jaar overgaat van het ene naar het andere element, zoals nu min of meer het geval is.Conjunctio Maxima is de conjunctie in de eerste graden van Ram, deze vindt iedere ongeveer 794 jaar plaats, de laatste was in 1702 . Voor geïnteresseerden zie de tabel met de J-S conjuncties van 3000 jaar https://www.astropro.com/features/tables/geo/ju-sa/ju000sa.html

 [2] Als we de planeten vanuit de aarde bekijken dan vormen ze iedere 20 jaar een samenstand in een bepaald zodiak teken, toch kunnen de planeten op verschillende afstand van elkaar staan. Zo zien we dat de conjunctie van Zon en Maan iedere maand plaatsvindt en dat noemen we de nieuwe Maan, maar dat als deze twee hemellichamen heel dicht bij elkaar staan ze een eclips zonsverduistering vormen, omdat dan de Maan precies voor de Zon staat. Zo moet je ook deze J-S conjunctie zien. Ze staat “vlak” op elkaar.

 [3] Astronomisch wordt dit jaar als -6 geteld, omdat in onze kalender het jaar 0 niet bestaat.

[4] Dit heeft te maken met de zogenaamde “precisie van de equinox”, het verplaatsen van het lentepunt, 0 graden Ram. Dit punt verplaatst zich heel langzaam door de dierenriem. Het oorspronkelijke lentepunt; 0 graden Ram is het punt waar de zon in het begin van de lente staat en is niet meer de oorspronkelijke 0 graden Ram, die verplaatst zich langzaam.

 [5] Jung was een leeuw, maar had een Waterman ascendant. De ascendant wordt in de esoterische astrologie ook als het doel van iemands diepste kern (Ziel) gezien.

 [6] Technisch gezien is de eerst graad van het Waterman tijdperk de 30ste graad van Waterman omdat het lentepunt terugloopt door de dierenriem en dus van eind Vissen Waterman in gaat, maar de eerste graad wordt in het algemeen als het begin van een teken gezien.

 [7] In Trump zijn geboorte-horoscoop stond de vorige conjunctie in Stier op het M.C., wat de persona, het gezicht naar buiten in de maatschappij weergeeft. Daarmee was hij dus de aangewezen persoon om de materialistische Jupiter Saturnus conjunctie te vertegenwoordigen.

Gebruikte literatuur:

 Aion – Carl G. Jung

De astrologische duiding 2 - Wezen en Werking van Planeten – Karen M. Hamaker-Zondag

Esoterische Astrologie – A.A. Bailey

Jupiter en Saturnus nader bekeken – Stephen Arroyo en Liz Greene

Saturnus, een nieuwe kijk op een oude boosdoener – Liz Greene